Amfibieën zoals kikkers, padden en salamanders zijn waardevolle bewoners van onze tuinen. Ze eten insecten, slakken en andere kleine plaagdieren, én zijn belangrijke indicatoren van een gezond ecosysteem. Helaas gaan hun aantallen al jaren achteruit door verstedelijking, vervuiling en het verdwijnen van natuurlijke leefgebieden. Maar het goede nieuws is: jouw tuin kan het verschil maken.
Met een paar gerichte aanpassingen maak je van jouw buitenruimte een toevluchtsoord voor deze fascinerende dieren. Ontdek hier hoe je stap voor stap een amfibievriendelijke tuin creëert.
1. Zorg voor water: de basis van elke tuin met amfibieën
Water is essentieel. Amfibieën leggen hun eitjes in water en brengen het begin van hun leven daarin door. Een kleine vijver – al is het maar een halve meter breed – kan al voldoende zijn. Wil je een plekje creëren waar kikkers, libellen en andere waterdieren zich thuis voelen? Kies dan voor een locatie in de halfschaduw, zodat het water niet te warm wordt.
Zorg voor een geleidelijke oever, zodat dieren makkelijk in en uit het water kunnen. Laat liever geen vissen in je vijver, want die eten kikkerdril en larven. Plant ook zuurstofplanten zoals waterpest of fonteinkruid om het water gezond te houden.
2. Creëer overwinterplekken voor amfibieën
Amfibieën hebben rustige, koele en vochtige plekjes nodig om te schuilen en te overwinteren. Je helpt ze al door in je tuin wat natuurlijke schuilplaatsen te creëren, zoals stapels takken, bladeren of boomstronken.
Een composthoop is ook ideaal, omdat die ’s winters lekker warm blijft. Losse stapelmuurtjes van stenen met holtes ertussen bieden fijne schuilplekjes, net als oude bloempotten die op hun kant liggen met wat bladeren erin.
Probeer een strak gemaaid gazon te vermijden en laat op sommige plekken de natuur haar gang gaan. Een ogenschijnlijk rommelig hoekje kan voor amfibieën een waar paradijs zijn.
3. Plant inheemse planten
Inheemse planten trekken lokale insecten aan, en die zijn weer voedsel voor amfibieën. Kies bijvoorbeeld voor:
• Gewone dotterbloem
• Pinksterbloem
• Veldzuring
• Wilde marjolein
Vermijd exotische planten die weinig ecologische waarde hebben of zelfs invasief kunnen zijn. Laat het liefst een mix van lage planten en hogere begroeiing groeien – zo bied je dekking én voedsel.
4. Gebruik géén gif
Amfibieën ademen deels via hun huid, wat hen extra kwetsbaar maakt voor schadelijke stoffen zoals pesticiden en kunstmest. Vermijd daarom het gebruik van slakkenkorrels, onkruidverdelgers en chemische meststoffen. Kies in plaats daarvan voor natuurlijke alternatieven, zoals koffieprut tegen slakken. Of pas companion planting toe om plagen op een milieuvriendelijke manier te verminderen.
Amfibieën zijn trouwens zelf ook uitstekende helpers in de tuin: ze eten veel plaagdieren. Alle reden dus om ze een warm welkom te geven!
5. Zorg voor doorgangen
Veel tuinen zijn omsloten door schuttingen of muren, maar amfibieën zijn echte trekkers – vooral ’s nachts of tijdens regenachtig weer. Zorg daarom dat je tuin goed toegankelijk is. Een opening van ongeveer 10 bij 10 centimeter onderin de schutting of een spleet onder de tuindeur kan al genoeg zijn. Ook helpt het om een ‘pad’ van vochtige begroeiing aan te leggen tussen vijver en schuilplekken, zodat ze veilig kunnen bewegen.
Wil je echt het verschil maken? Werk dan samen met buren om meerdere tuinen met elkaar te verbinden tot één groot, levendig leefgebied.
6. Laat het licht uit
Amfibieën zijn vooral ’s nachts actief. Te veel kunstlicht kan hun gedrag verstoren. Zet tuinverlichting alleen aan wanneer nodig, of gebruik bewegingssensoren en warmkleurig licht. Zo houd je hun natuurlijke ritme intact.
Een kleine inspanning, een grote impact
Een amfibievriendelijke tuin is niet alleen goed voor kikkers en salamanders – ook jij profiteert. Je tuin wordt levendiger, biodiverser én gezonder. Door samen met de natuur te werken, geef je bedreigde soorten een kans om te herstellen.
Dus waar wacht je nog op? Trek je laarzen aan, graaf een vijvertje en bouw een takkenril. Voor je het weet hoor je het gekwaak van kikkers en zie je salamanders tussen de bladeren glippen. Jouw tuin leeft!
