De zachte boomvaren heeft in volwassen toestand wel wat weg van een palm. Dit komt door de rechte stam, bekleed met vezelachtige wortels, en de enkele knop in de top, waaruit vele lange, geveerde bladen groeien. De boomvaren staat vanwege z’n architectonische uitstraling terecht meer en meer (2003) in de belangstelling. Wie zo’n varen wil aanschaffen, zal merken dat hij flink prijzig is. Overwinteren moet in een vorstvrije ruimte op een wel heel beschutte plaats en/of door het inpakken van de varen in stro.
De mooiste boomvarens heb ik ooit gezien in de uitgestrekte tuin van Hotel Bussaco. Het hotel ligt op zo’n dertig kilometer van Coimbra (Portugal).
 |
| Hotel Bussaco met broderietuin (achterzijde) |
|---|
Bussaco is in 1094 door Dom Joäo Manuel, bisschop van Coimbra, verkocht aan de orde van de Karmelietessen. Lange tijd daarna was het ongeveer vijfenzeventig hectare grote landgoed en gebouw een klooster. Op het landgoed zijn nog bouwsels van heremieten te vinden. Het oude klooster is goeddeels gesloopt en moest plaatsmaken voor een jachtslot voor koning Ferdinand. Later werden de tuin en het landgoed onder Alexandre d’Almeida verrijkt met botanische bijzonderheden. Het oude jachtslot in Bussaco behoort inmiddels tot de hotelgroep Hotéis Alexandre de Almeida, een exclusieve hotelketen in Portugal. Op het landgoed van Bussaco is een laantje – dat dubbelzijdig beplant is – met wel honderd boomvarens te vinden. Het is een bijzondere belevenis onder en tussen deze boomvarens door te wandelen.
Dicksonia antartica komt uit het zuidoosten van Australië.
 |
| D. antartica is een echte varen en maakt bladen tot wel drie meter lang |
|---|
Het verspreidingsgebied loopt van Australië, Tasmanië, Nieuw-Zeeland naar Maleisië en tot ver in Midden-Europa. Het geslacht telt ongeveer dertig soorten groenblijvende en half groenblijvende varens. Dicksonia behoort tot de familie van de Dicksoniaceae. De boomvaren is een echte varen en wordt van andere varensoorten onderscheiden door de enkele knoop in de top, die de verticale stam bekroont. De varen is licht vorstgevoelig, maar overleeft de winter als de basis, stam en top gedurende de winter ingepakt worden in stro. Wie geen risico wil nemen, plant een boomvaren in een ruime kuip en laat hem overwinteren in een vorstvrije ruimte.
Dicksonia antartica verlangt een tegen zon beschutte plaats: een halfschaduwrijke of schaduwrijke plaats in de tuin. Voor een goede ontwikkeling en groei is een hoge luchtvochtigheid van belang. Een plaats in de buurt van een vijver of sloot is daarom het beste. Wie geen open water tot zijn beschikking heeft, moet de varen in de zomer regelmatig met water besproeien. Voor een goede groei moet de grond uit zeer humusrijk materiaal bestaan. Mulch verteerde bladaarde met compost. Een boomvaren kan tot ruim drie meter hoog worden. De bladen zijn elk ongeveer drie meter lang en staan rondom de stam. Om deze spectaculaire varen goed tot z’n recht te laten komen is, vanuit de stam gemeten, rondom een ruimte van acht meter minimaal nodig.
