Sinds het begin aller tijden is de olijf op aarde. In het eerste bijbelboek wordt verhaald dat Noach een duif na de zondvloed uitzond om te zien of de aarde al was drooggevallen. Bij de derde vlucht kwam de vogel terug met een blaadje in de snavel.
 |
| Op menig landschap drukken olijfbomen hun stempel |
|---|
Naar men aanneemt een olijvenblad.
Olijfbomen leveren schilderachtige landschappen op. Uitgestrekte olijfboomgaarden zijn te vinden op het Spaanse plateau, in Italië, in Griekenland en in de landen langs de gehele noordkust van Afrika. Minder bekend zijn de olijvenplantages in Australië en aan de voet van het Himalayagebergte. De olijf spreekt tot de verbeelding. Ze zijn uitdrukking van vervlogen tijden, omdat ze honderden jaren oud kunnen worden. Olijven en olijfolie zijn niet meer weg te denken uit de keuken. De olijf refereert aan zonnige oorden, waarvan menigeen droomt. En ook misschien aan het begin aller tijden?
Olijfbomen gedijen goed in landen rondom de Middellandse Zee.
 |
| Oude, knoestige olijfbomen groeien vooral in de ‘oude wereld’ |
|---|
Italiaanse en Griekse olijven worden tot de beste gerekend. Er zijn veel soorten olijven met grote en kleine vruchten. Groene of zwarte olijf is geen kwestie van soort, maar van tijdstip van oogsten. Onrijpe olijven zijn groen, rijpe zijn zwart, diepbruin of paars.
In Californië worden gele olijven commercieel geteeld.
 |
| Vruchten van olijf. Hoe rijper, des te donkerder de vrucht |
|---|
Hoe rijper de olijf, des te meer olie eruit kan worden geperst. Vierge heet de eerste persing. Aanduidingen als ‘extra vierge’ zijn onbelangrijk. Dit zegt meer over de filtering van de olie. Olijven kunnen niet zonder bewerking worden geconsumeerd. Groene en zwarte olijven worden na de oogst in een alkalische oplossing gelegd. Groene olijven worden ook nog eens een jaar in pekel gelegd en van de buitenlucht afgesloten. Zwarte olijven worden juist aan de lucht blootgesteld, waardoor ze hun diepzwarte kleur krijgen. De kleine, sappige Manzanilla-olijven worden meestal in glas ingelegd. Ze zijn heerlijk bij een stevige borrel, als garnering van tal van gerechten en ze worden gebruikt bij het inleggen van vis.
De olijf is al duizenden jaren in cultuur.
 |
| De olijf moet bij ons in pot of kuip worden gehouden |
|---|
In Europa zijn dat Olea europaea en Olea italica. Sommigen voegen aan de naam nog toe subspecies europaea en subsp. italica of schrijven Olea x europaea respectievelijk Olea x italica. Daarbij is er een Olea europaea subsp. africana en Olea europaea var. oleaster. Het is wat onduidelijk gesteld met de naamstelling. In totaal zouden er twintig soorten van het geslacht bestaan.
De olijf is groenblijvend. In zuidelijke landen wordt olijf ongeveer negen meter hoog. In ons klimaat bevriest olijf en moet daarom binnen overwinteren. Een olijf moet worden geplant in een ruime pot of flinke kuip. In doorlatende kleigrond of zavel met daarbij een goede drainage voelt een olijf zich het beste thuis. In een warme zomer kan de olijf buiten worden gehouden.
Verzorging
De olijf kan met een minimum aan water leven. Zorg ervoor dat gietwater gemakkelijk door de grond kan zakken. Potscherven of gebakken kleikorrels onder in de pot of kuip zorgen voor een goede afvoer. In een te vochtige grond gaan de grijsgroene bladen omkrullen. Duurt deze toestand te lang, dan sterft de struik af. In de winter moet de olijf binnen, in een koel vertrek, overwinteren. Minimumtemperatuur 10° C. De olijf komt alleen in bloei als de temperatuur in de winter laag wordt gehouden. Bloemen zijn crèmekleurig en verschijnen eind mei, begin juni. Als de (buiten)temperatuur voldoende hoog is en de zomer lang genoeg, dan bestaat de kans op vruchtzetting en rijpen. Geef een olijf om de vijf jaar nieuwe grond zonder de grond aan de kluit te verwijderen.
Vermeerderen
Een olijf kan worden gestekt, gezaaid en afgelegd. Zaaien kan in de herfst. Het kiemen duurt vrij lang. De steenvrucht moet eerst een paar dagen in water worden gelegd. Daarna de vruchten in verschraalde potgrond planten. Stekken kunnen in de winter worden gemaakt. Maak stek met een hieltje en gebruik groeistof.
