Organische mest stimuleert het bodemleven (idafon). Bij het woord mest hoeft niet per sé de associatie gelegd te worden met de onwelriekende geur van verse stalmest. Hoewel stalmest wel
In een goede bodem zit veel humus |
---|
degelijk thuishoort in het rijtje van organische meststoffen. Eigen gemaakte compost, compost die kant-en-klaar gekocht is, turfmolm en tuinturf, tuinaarde, potgrond, kokosnotenvezels (Cocoapeat) van Ecostyle, kippenmest, groencompost, GFT-compost, bloedmeel, beendermeel e.d. zijn allemaal organisch materiaal.
Bacterieleven zorgt voor omzetting van organisch materiaal
Organische mest voegt volume toe aan de grond. De in het materiaal aanwezige voedingsstoffen zijn meestal niet direct beschikbaar voor de plant; ze moeten eerst verteren. De vertering gebeurt met behulp van bacteriën en schimmels
Composteren zorgt voor organisch materiaal |
---|
die in de grond leven. Sommige bacteriën gebruiken voor die omzetting zuurstof (O2) die aan de bodem wordt onttrokken, bij andere bacteriesoorten komt juist zuurstof vrij bij de omzetting van organisch materiaal. In dit verband wordt onderscheiden: een anaerobe- en aerobe-omzetting. Gebrek aan zuurstof – door onttrekking door bacteriën – is schadelijk voor de plant. In een sterk zure omgeving (lage pH) is de kans groot dat organisch materiaal op anaerobe wijze wordt omgezet.
Voor de ademhaling via de wortels onttrekt de plant zelf zuurstof aan de grond. Een tekort leidt tot afsterven van de plant. Vers opgebracht organisch materiaal bevat veel poriënvolume dat zuurstof bevat. Opbrengen en onderwerken/doorspitten van organisch materiaal brengt dus veel zuurstof in de grond. De belangrijkste reden waarom organisch materiaal van belang is, is gelegen in de eigenschap, dat het voedingszouten die nodig zijn voor de groei van een plant aan zich kan binden. Het humuscomplex (en ook het kleicomplex) heeft een bufferende werking, doordat de eenmaal gebonden voedingszouten ook weer langzaam worden afgegeven. Zou er geen humus in de grond aanwezig zijn, dan spoelen de voedingszouten uit naar de diepere grondlagen en is de voedingsstof verloren voor de plant.
Organisch materiaal moet jaarlijks worden toegevoegd
Door oxidatie verdwijnt langzaam maar zeker humus uit de grond. Een geregelde aanvulling met humeus = organisch materiaal is daarom noodzakelijk om een goede groei van planten te garanderen. Oxidatie van humeus materiaal verloopt vrij snel. Naarmate er meer zuurstof in de grond aanwezig is, verloopt het proces sneller en ook naarmate de temperatuur in de bodem relatief hoog is. Bacteriën produceren bij omzetting van organisch materiaal warmte. De temperatuur kan oplopen tot 60° Celcius, maar nooit hoger want dan leggen
De natuur voorziet de bodem zelf ook van een mulchlaag |
---|
de bacteriën door die hoge temperatuur zelf het loodje.
In een tuin die intensief beplant is, is het goed om ieder jaar een laag organisch materiaal tussen/om de planten aan te brengen. Dit is zeker nodig als er ook nog rijkelijk met kunstmest wordt gestrooid.
Mulchen, een fijne deken
Mulchen is niet meer en niet minder dan een laag organisch of anorganisch materiaal rondom planten aanbrengen. Goed verteerd organisch materiaal kan in een mulchlaag over de tuinaarde worden uitgespreid. Een laagdikte van 5 – 10 cm zorgt voor een ‘warme deken’ in tijden dat het koud is; in de zomer voorkomt het juist een teveel aan verdamping, rechtstreeks uit de grond. Als prettige bijkomstigheid onderdrukt een mulchlaag (tijdelijk) ‘onkruiden’. Zorg er wel voor dat vóór het opbrengen van de mulchlaag de bodem vrij is van ongewenste kruiden. Voor mulchen leent zich gecomposteerd tuinafval, houtsnippers, verteerde stalmest, kokosnootvezels of kokosnootschillen, gesteriliseerde champignonmest en kant en klare compost.
Met anorganisch materiaal kan ook een mulchlaag worden gemaakt. Kiezelstenen, maaskeien, cararakeien, lavastenen e.d. zijn hiervoor geschikte materialen. Om ongewenste groei van kruiden tegen te gaan, is een folie onder het materiaal onontbeerlijk. Het belangrijkste van deze manier van mulchen is dat verdamping van bodemvocht wordt beperkt en (zonne)warmte langer door de bodem kan worden vastgehouden.
Voor het welslagen en welbevinden van de tuinbeplanting is een goede humusvoorraad in de grond een absolute voorwaarde. Giften met kunstmest werken pas goed als de humusvoorraad (humus- en klei/humuscomplex) in de bodem voldoende is.
Alle grondzaken:
I. Bodem, water en lucht voeden de plant II. Bodem is grond III. Bemesten met kunstmest IV. Bemesten met organische mest |