Ongetwijfeld kent u de kiwi wel, al was het maar dat deze vrucht tegenwoordig volop in het schap bij uw groentenhandelaar of op marktkraampjes ligt.
 |
Toch is de vrucht sinds nog niet zo heel lang geleden pas volop verkrijgbaar. Aanvankelijk was het nog een exclusieve vrucht, die tegen een relatief hoge prijs per stuk van de hand ging. Nu worden ze per kilo aangeboden. De herkomst van deze vrucht is vrijwel nog steeds Nieuw-Zeeland en Australië. Het is echter heel goed mogelijk een kiwi in uw eigen tuin te planten en de vruchten worden zelfs hier rijp.
Kiwi, de Chinese kruisbes
De kiwi of Chinese kruisbes Actinidia sinensis is de vrucht van een struikachtige klimplant. Afkomstig uit China is de plant vooral in Nieuw-Zeeland in cultuur gebracht om als consumptiegewas te dienen. In de periode mei tot en met december worden de vruchten dan ook voornamelijk uit dit land overgevlogen naar Nederland. In de overige maanden van het jaar komen de vruchten ook uit Frankrijk, Italië en de Verenigde Staten.
 |
| …in bloei… |
|---|
Het succes van de vrucht is niet zozeer te danken aan het uiterlijk als wel aan de aangename, zoetzure smaak van het vruchtvlees en bovenal aan het rijke vitamine C-gehalte. Onder de harig bruine schil zit het grasgroene vruchtvlees met daarin kleine zwarte pitjes, die ook eetbaar zijn. Wanneer de vrucht doormidden is gesneden, is een sterachtig vruchtlichaam te zien met in het midden een wat geel-witachtig vruchtvlees en daaromheen het sappig groene vruchtvlees. De kiwi is dus beslist geen vrucht, waar je zomaar je tanden in zet. Als dessertvrucht snij je hem open en lepel je met een theelepeltje het vruchtvlees uit de schil. Sommige mensen gruwen van de kiwi vanwege de beharing aan de buitenkant van de vruchtmantel. De haarachtige uitstulpsels aan de schil hebben als enig doel eventuele insecten te weren. Het is dus zelfbescherming. Immers, de plant heeft als hoogste doel zichzelf te vermenigvuldigen!
Verzorgen van de kiwi
Een kiwiplant is in een beetje ruim gesorteerd tuincentrum wel te koop. De plant op z’n vroegst planten eind februari. Hoewel door levering in pot tegenwoordig het gehele jaar door te planten valt. De belangrijkste eis die de plant stelt, is warmte. Plant uitsluitend tegen een zuidmuur of geef een standplaats op het zuidwesten. Ook leiden door aanbinden langs een pergola gaat heel goed als het maar een warme en goed door de zon beschenen standplaats is.
Bij aanschaf van een kiwiplant geef ik u de raad te vragen of de plant wel tweehuizig is. Is dit niet zo dan moet een mannelijke en een vrouwelijke plant worden gekocht. Om dit probleem te omzeilen kunt u beter een zelfbestuivende soort kopen. U hebt dan geen moeilijk geharrewar of het wel een mannelijke en/of vrouwelijke plant betreft. Een soort die het in Nederland goed doet, is onder andere ‘Oriental Delight’; die is zelfbestuivend.
Wilt u meer kiwi’s planten, houd dan een onderlinge afstand aan van 4 tot 5 meter. Bij planten eind februari is het raadzaam de voet van de plant goed te bedekken met een hoop losse bladeren, een flinke hoop nog onverteerde stalmest of een wollige lap stof om invriezen te voorkomen. Oudere planten kunnen vorst wel verdragen zolang ze in winterrust zijn. Het grootste probleem zijn de lichte, af en toe optredende nachtvorsten in het late voorjaar. De dan inmiddels gevormde blad- en bloemknoppen kunnen hierdoor wel eens schade oplopen en zelfs afsterven.
Half maart komt een einde aan de winterrust van de plant; de sapstroom komt dan weer op gang. Snoeien is dan uit den boze: de plant zou doodbloeden. Gedurende de zomer moet de plant regelmatig en op tijd (!) worden aangebonden en geleid. De kiwi maakt meters lange scheuten en kronkelt om alles heen wat maar enigszins steun geeft. Bij planten tegen een muur is het dus nodig vooraf op regelmatige afstanden spijkers met aanbindlussen of een klimrek aan te brengen. Bij een pergola gaat het in feite vanzelf. Help in ieder geval de kiwi bij het vinden van de juiste ‘klimroute’. Het naderhand losmaken van scheuten gaat vrij moeilijk, ze breken in ieder geval heel gemakkelijk. Evenals bij de vrucht zijn de bladeren licht behaard en zitten aan bruin behaarde stelen. De bladvorm is ongeveer omgekeerd eirond. De kleur van het blad doet denken aan de lichtgroene kleur van de olijfvrucht.
De vrucht
Met kiwi’s moet u beschikken over een behoorlijke dosis geduld.
 |
| …kiwi’s! |
|---|
Na ongeveer drie jaar kunnen de eerste paar vruchten eraan komen. Normaal is dat na ongeveer acht jaar de produktie van vruchten pas echt goed begint. In mei – juni verschijnen de bloemen in trosjes. De bloemen doen wat denken aan die van een bloeiende aardbei. Het vruchtbeginsel is bovenstandig, de bloemkelkblaadjes zitten daaronder en in kransvorm eromheen. Tijdens de bloei geven de bloemen een heerlijke, wat zoetige geur. In juli worden de vruchten al duidelijk zichtbaar en zwellen gedurende de zomer. De vruchten worden pas lekker van smaak als er veel zon is in de zomer. Bij weinig zon rijpen de vruchten slecht en zijn na de pluk ietwat zurig. De vruchten aan de planten laten zitten tot in november! Pas dan de (eventuele…) vruchten plukken.
Geef de kiwi ook in november een vormsnoei. Mocht het zo zijn dat de vrucht bij consumptie ervan toch nog zurig is, dan kunt u het beste de geoogste vruchten in een wollen doek inpakken en op kamertemperatuur laten afrijpen.
Eet smakelijk!
