Passieflora

De tijd dat Passiflora de serre van de rijken sierde is voorbij.

En "plantje voor ‘even’ in de vensterbank" is ze ook ontgroeid. De ellende om deze plant mooi in bloei te houden is een van de redenen dat ze uit de gratie raakte. Draaien van de plant ten opzichte van de zon zorgde voor het vroegtijdige verlies van knop en bloem. Het was echt een plant met een gebruiksaanwijzing.
Passiflora is ’terug van weg geweest’. De gracieuze schoonheid van de bloemen en de heerlijke smaak van de vruchten zorgen ervoor dat ze – letterlijk – weer in de smaak valt.

In vervoering raken of toch (een) passie?

Van oorsprong is Passiflora afkomstig uit Brazilië en Peru. Er

zijn heel veel soorten en variëteiten te koop. De bekendste, als potplant geteeld, is Passiflora caerulea ‘Constance Elliott’. Deze soort met welriekende witte bloemen werd veel in serres en kassen aangeplant. De geweldige groei zorgde voor een natuurlijke bedekking van het glas tegen een teveel aan zonlicht. De Franse naam voor Passiflora is ‘fleur de la passion’, wat zoiets betekent als: ‘bloem die je in vervoering brengt’. Een andere lezing over de naam Passiflora is dat de bloem een beetje op een doornenkroon lijkt. Dat heeft te maken met de bloeitijd, die zo rond Pasen (maart – april) ligt. De tijd dus dat volgens het christelijke geloof de kruisiging plaatsvond; de passietijd. Vandaar ook passiebloem en passievrucht.

Leiden

Passieflora groeit en bloeit het liefst in de zon of in de halfschaduw. In tropische en subtropische gebieden wordt de plant vooral gebruikt als begroeiing van muren, schuttingen en pergola’s. In ons klimaat is het echter een plant die zich leent om in een kuip of grote bloempot buiten te zetten en dan alleen in de zomertijd. In de winter moet de plant op een koele plaats overwinteren. Passieflora klimt niet zelf. Het is een plant, die zich aan een steunconstructie kan hechten door middel van – links windende – hechtranken. Bij tijd en wijle moet ze geleid worden om de plant op haar voordeligst uit te laten komen. In een kuip kan een piramideachtige stellage worden aangebracht om de plant in de hoogte te leiden.

Om verzekerd te zijn van een goede bloei en vruchtzetting is regelmatig toppen van de jonge scheuten absoluut nodig.

Bloem van Passiflora alata

Bij de opkweek van een pas gekocht plantje is het nodig om deze in een grote pot (groter dan 30 cm) te zetten en een goed grondmengsel te kiezen. De beste potgrond die te krijgen is, moet worden gemengd met eenderde deel klei of leem. Passiflora kan ook in de volle grond worden geplant om bijvoorbeeld een pergola of een muur te bedekken. Dit is alleen aan te bevelen als er een plek is die volle zon krijgt; een warme standplaats geeft het beste resultaat. Overwinteren van een passieflora buiten lukt bijna nooit. In ons klimaat bevriest de plant.

Na verloop van tijd ontwikkelen zich scheuten. Van deze scheuten moet een drietal stevige scheuten worden geselecteerd. Er mogen wel meer scheuten worden aangehouden, maar dan moet de reden zijn dat er een flinke kuip of pot is gebruikt, waarin de plant staat. De overige scheuten worden aan de basis weggesnoeid.
De zijscheuten die zich aan de geselecteerde hoofdscheuten ontwikkelen, moeten regelmatig worden getopt tot op circa drie ogen vanaf het hoofdgestel. Pas nadat de hoofdscheuten de maximale hoogte op de stellage hebben bereikt, mogen de zijscheuten doorgroeien. Deze zijscheuten worden op hun beurt horizontaal geleid en aangebonden. Worden de zijscheuten te lang of worden het er te veel, dan mogen ze weer worden getopt. Het regelmatig toppen bevordert de bloei.

Bloem van Passiflora vitifolia		Bloem van Passiflora ‘Victoria’

Overwinteren

In het najaar, half oktober, is het nodig om de plant binnen te halen. Overwinteren kan, mits de temperatuur binnen gematigd is. Minimaal moet de temperatuur 16 °Celcius zijn en maximaal 20 °Celcius. Water geven en het toedienen van vloeibare plantenmest moet drastisch worden beperkt tot één keer in de 14 dagen. De planten kunnen in deze tijd licht worden gesnoeid; in hoofdzaak de horizontaal gegroeide scheuten uitdunnen, zodat een transparant geheel ontstaat en er meer licht kan toetreden. Te sterke snoei kan ertoe leiden dat de plant het volgende seizoen heel veel blad vormt en maar weinig bloemen. Na drie tot zes groei-en-bloeiseizoenen kan de plant maar beter vervangen worden door een jong exemplaar. Oude planten lopen so-wie-so terug in groeikracht en bloei. In het voorjaar de plant verpotten met verse grond. Het water geven kan dan weer met kortere tussenpozen worden hervat.

Stekken of zaaien

Stekken worden in de lente gemaakt. De scheuten moeten dan wel ongeveer 15 cm lang zijn. Ze worden met een hieltje afgesneden. Een hieltje is een stukje bast van de hoofdscheut. De stekken met stekpoeder behandelen, waarna ze in een mengsel van potgrond en zand (in gelijke delen) worden gestoken. De stekken kunnen afzonderlijk in stekpotjes gezet worden of in een kistje. In ieder geval worden de stekken onder glas gezet. De lucht moet kunnen circuleren, dus zet de glasplaat op blokjes boven de potten of het kistje. Na vier weken zijn de stekken beworteld en worden ze verpot in een grotere pot. Gebruik daarvoor nog steeds het lichte grondmengsel.

Zaaien kan ook, maar het zaad is niet altijd gemakkelijk verkrijgbaar. Zelf zaad winnen uit de vrucht is goed mogelijk. Zaaien in maart – april onder glas. De grond moet minimaal op een temperatuur van 19 °Celcius worden gehouden wil de kieming tot stand komen. De jonge kiemen verspenen pas, nadat twee blaadjes zich aan de stengel hebben gevormd. Bij een scheutlengte van 20 cm kan er worden opgepot. Hierna nog eenmaal verpotten in een grotere pot, waarna de plant haar definitieve pot kan krijgen. Bedenk wel dat zaaien planten met verschillende bloemkleuren kan opleveren: variabiliteit als gevolg van kruising.

Veel soorten en variëteiten

Maar een beperkt aantal soorten van Passiflora is bij de bloemist te koop. Rassen die om de vrucht worden geteeld, zijn meestal geënt. Sommige soorten hebben kruisbestuiving nodig om tot vruchtzetting te komen. Desondanks is de bloem van een passieflora zeer de moeite waard.
"XOTUS", een exotisch plantencentrum in Delft, biedt een groot sortiment te koop aan. De winkel is gevestigd aan de Kleveringweg 57, 2616 LZ Delft, tel. 015 2146667 – fax 015 2137262, email: info@xotus.nl.