Tijdens een zomer werden wij door een tuinliefhebber ‘ontboden’ om eens naar zijn rododendrons te komen kijken. Niet omdat ze er erg florissant bij stonden, maar om een advies te geven. De planten die liefdevol enkele jaren geleden waren aangeschaft, waren nu inmense struiken geworden van zo’n 4 meter hoog. Dit werd in het vrij smalle tuintje toch wel al te gortig. Bovendien bloeiden de struiken nauwelijks meer en moest bij wijze van spreken een ladder beklommen worden om nog bloeiende bloemen te kunnen bewonderen.
 |
Bij de aanschaf was ervan uitgegaan, dat deze planten niet hoger zouden worden dan 60 tot 80 centimeter.
De teleurstelling van deze tuineigenaar staat niet op zich. Mensen die zich ooit een rododendron hebben aangeschaft, vergisten zich ook dikwijls in het feit dat deze planten niet mini blijven. Ook de bloei is misschien tegengevallen, waardoor de rododendron misschien wat in de vergetelheid is geraakt.
Inderdaad zag het geheel er niet fraai uit. Kale takken in de onderlaag en veel gele bladeren in de normaal mooi groenblijvende struiken. Onder de struiken groeide geen enkele plant en was het erg droog. Na wat heen en weer gepraat kwamen we erachter, dat de rodo’s al vroeg bloeiden; eind april, begin mei. Alles duidde erop dat we hier te maken hadden met een zogenaamde hybriderododendron. Deze hybriden worden verkregen na kruising met andere rododendronsoorten. Hybridisering leidt vaak tot mooiere, volle en sterkere bloemen. Uiteraard probeert men bloemen te krijgen met een ‘nieuwe’ kleur en/of een bijzondere tekening op de macule. Door selectie in het uitgangsmateriaal probeert men de beste eigenschappen van verschillende soorten bijeen te brengen. Het kost heel veel jaren geduld om een goede nieuwe soort op zo’n wijze te verkrijgen. In de meeste tuincentra zijn hybride rododendrons volop te koop. Specifieke of bijzondere soorten zie je er nauwelijks meer. Toch is dat jammer, omdat er heel veel soorten zijn die niet alleen fraai bloeien, maar ook bladeren hebben met een bijzondere vorm. De verschijningsvorm van de rododendron, zoals wij die in het algemeen kennen, is met vrij lange en donkere bladeren, die kransgewijs rond de stengel zijn geplaatst. De meeste van de te koop aangeboden rodo’s zijn groenblijvend.
Ook zijn er soorten met vrijwel ronde (kleine) blaadjes, zoals Rhododendron orbiculare, Rhododendron ‘Temple Belle’ en Rhododendron ‘Moonstone’. Een opvallend kenmerk heeft Rhododendron semnoides. De bladeren hebben opvallend witte bladnerven en lijken in vorm op een kastanjeblad. Veel cultuurvariëteiten hebben ook een opvallende tekening in de vorm van spikkels op het bloemblad, de zogenoemde macule. Het meest opvallend aan de bloemen is toch meestal dat de stuifmeeldraden langgesteeld zijn en aan het uiteinde een gekleurde en langgerekte stuifmeelbodem dragen.
Kenmerkend voor alle rodo’s is in ieder geval dat zij leerachtige, meestal glimmende bladeren hebben.
 |
| Rhododendron hybr. ‘Mrs. Lionel de Rothschild’ met een mooi getekende macule |
|---|
Dit algemene kenmerk heeft te maken met de herkomst van rododendrons: de meeste soorten zijn van nature afkomstig uit bergachtige gebieden waar zowel droogte en koude heerst. Herkomstplaatsen zijn Nepal, de Himalaya, Korea, China, Sri Lanka en de heuvels en berggebieden van Japan. Een leerachtig blad voorkomt te veel verdamping als gevolg van een lage luchtvochtigheid en/of fysiologische droogte. Het is u misschien wel eens opgevallen dat wanneer het in Nederland langdurig of streng streng vriest groenblijvende planten met een leerachtig blad na verloop van tijd hun blad laten hangen en die bovendien naar binnen laten krullen. Op zo’n manier verkleint de plant zijn verdampingsoppervlak.
Rododendrons beter laten bloeien door snoeien
Misschien hebt ook u een rododendron in de tuin staan die slecht bloeit of te hoog is naar uw smaak. Of ook verschijnen de bloemen pas om het jaar in groten getale. Daar is wel wat aan te doen. Weinig mensen weten dat je een rododendron goed kunt snoeien en dat daardoor heel goed de hoogte en de breedte in bedwang gehouden kunnen worden en… de bloeirijkheid ieder jaar weer groot is.
Let eens op: wanneer rodo’s bijna uitgebloeid raken, verschijnen er nieuwe bladeren aan de toppen en verjongt de scheut zich naar boven. In deze jonge scheut wordt een nieuwe bloemknop aangelegd (als het goed is). Soms komen er wel nieuwe bladeren, maar wordt er geen nieuwe bloemknop aangelegd. Er ontstaat zoiets als beurtjaren, zoals bij fruitbomen als deze niet juist gesnoeid worden.
Het snoeien moet direct ná de bloei plaatsvinden. In principe snoeit u de rododendron boven een krans van bladeren af. Het lijkt op koppen van de struik. Als de onderste stengels al kaal zijn, moet een ‘oog’ (slapende knop) op de stengel worden opgezocht. Snoei hierboven de stengel af. Na korte tijd zult u merken dat de struik opnieuw uitloopt op de slapende ogen net onder het punt waar gesnoeid is. De struik vertakt zich dan opnieuw en meestal verschijnen er ook direct nieuwe bloemknoppen aan de jonge scheuten. Wanneer het voorjaar of het begin van de zomer droog is met relatief veel zonneschijn, is een geregeld begieten/sproeien van de struik raadzaam. Dit voorkomt uitdroging van de stengels die voorheen niet blootgesteld waren aan zonneschijn.
Overige verzorging van rododendrons: drie vereisten.
Eigenlijk stellen rodendrons weinig eisen als zij eenmaal geplant zijn. Het geheim zit hem meer in de juiste grond en grondbewerking voorafgaand aan het planten.
- De planten eisen zure grond. Hoe kom je aan zure grond? Door in het plantgat turfmolm of tuinturf in een heel ruim plantgat aan te brengen. Het plantgat moet ca 2x de omvang van de wortelkluit omvatten. De diepte van het plantgat dient ten minste 1½x de hoogte van de kluit te zijn. Gebruik nooit koe- of kippenmest! Deze meststoffen bevatten te veel kalk. De plant vertoont dan verbrandingsverschijnselen: de bladeren worden geel en de plant sterft af. Na de grondbewerking en het planten de grond rondom de plant stevig aandrukken. Wilt u toch eens bemesten? Een mestgift eenmaal per jaar is voldoende. Gebruik dan een speciale meststof voor ericaceeën. Deze is in tuincentra verkrijgbaar.
- Een andere eis is dat de grond rondom de plant voortdurend vochtig kan blijven. Nu is dat wel op te lossen met een druppelbevloeiing gedurende de zomermaanden. Een andere goede oplossing is om een onderbeplanting aan te brengen van bodembedekkende planten.
Een laan met rododendrons op Landgoed De Wiersse Klimopsoorten zoals: Hedera helix, Hedera colchica ‘Arborescens’ of maagdenpalm: Vinca minor en V. major en scheefbloem: Iberis sempervirens e.d. lenen zich hiervoor uitstekend.
- De meeste rododendrons houden van getemperd licht. Plant rododendrons bij voorkeur in een situatie van halfschaduw. Een klein blijvend boompje of een flinke, open groeiende struik zorgt voor dit diffuse (zon)licht. Een situatie waardoor de rododendron in de volle zon kan staan, is alleen mogelijk wanneer aan de voet voldoende vocht aanwezig is of in een situering vlak langs de rand van een vijver (luchtvochtigheid!) of een haag. Onze ervaring met gehybridiseerde rododendrons laat echter zien dat die wel goed in de volle zon kunnen gedijen, mits een voldoende bodemvochtigheid kan worden gegarandeerd.
Rododendrontuinen, een bezoek waard
Een bezoek aan het Amstelpark in Amsterdam-Zuid (nabij de RAI) is in het voorjaar de moeite waard. In het zuidelijke gedeelte van het park is een rododendrontuin aangelegd. De hoofdbloei van de daar aanwezige rododendrons en azalea’s valt vanaf half april tot eind mei. De toegang is vrij.
Landgoed De Wiersse in Vorden (Gelderland): in mei staan de rododendrons hier volop in bloei. Het landgoed heeft open-deur-dagen. Bel voor inlichtingen de plaatselijke VVV.
