Vanaf half april kunnen weiden felgeel gekleurd zijn door een overdaad aan
bloeiende paardenbloemen. Meimaand, grasmaand is een gezegde. Dan ook is het meestal afgelopen met de feestelijke voorjaarspracht in de weiden: het eerste gras van het nieuwe jaar wordt gesneden. In bermen en op plaatsen die in onbruik zijn geraakt, komen dan nog paardenbloemen voor.
Medicinale plant
De gewone paardenbloem (Taraxacum officinale) behoort tot de grote familie van de Asteraceae (Compositae). De plant wordt niet voor de sier geteeld.
In bloei |
---|
Wel wordt de plant commercieel geteeld om homeo- patische stoffen (bitterstoffen) te winnen. Gal- en leverwerking kunnen ermee worden verbeterd en ook werken bepaalde stoffen om suikerziekte, aderverkalking en bloedarmoede te verlichten. De bladen van de paardenbloem kunnen aan salades worden toegevoegd.
Veel soorten
Over het aantal soorten binnen het geslacht Taraxacum lopen de meningen uiteen.
Paardenbloemen kunnen weiden geel kleuren |
---|
Dit vindt zijn ooorzaak in de vele varianten, waarin Taraxacum zich vertoont. Met alle varianten meegerekend beloopt de schatting een 100 soorten. Varianten daargelaten komt men op zo’n 60 soorten.
Overblijvend
Paardenbloemen staan op een vrijwel symmetrisch wortelrozet.
Door het verwaaien van de zaadpluis verspreidt de paardenbloem zich |
---|
De bladen zijn wat dik en frisgroen van kleur en hebben een gelobde of scherp getande rand. De bloemen staan op een holle stengel, die meestal een paarsrode gloed vertoont. Het bloemhoofdje bestaat uit talloze lintbloemen zonder een hart van schijfbloemen. De zaden groeien naar boven door een smalle koker en zitten aan fragiele, witte vruchtpluizen in een bijna volkomen bolvormige waas.
Bevruchting
De vruchtpluizen zijn niets anders dan gesteelde haren, waaraan het zwarte zaadje hangt. Bij paardenbloem is sprake van apogamie. Dit is een voortplanting, waarin er geen versmelting van wederzijdse geslachtscellen hoeft plaats te vinden, doordat de meeldraden eerder ontwikkeld zijn dan de stempels. Met andere woorden: het stuifmeel komt te laat om de stempels te bevruchten. Een bestuiving kan wel plaatsvinden met behulp van naburige bloempjes van dezelfde of een andere plant.
Bloemen
De bloemknop van een paardenbloem is aanvankelijk donkergroen van kleur.
Bloemknop |
---|
De kroonbladen omsluiten de vele lintvormige bloemen. In de beginfase opent de kroon zich van boven en steken de lintbloemen er boven uit. Eenmaal in bloei bezit de paardenbloem vijf meeldraden en een stijl, waarop twee stempels staan. Van de bloemen wordt wel bier, wijn en tonicum gemaakt. Ondanks ongunstige omstandigheden bloeit de plant het hele jaar door tot minstens in september.
Andere soorten
Hoewel de gewone paardenbloem het bekendst is, is er een aantal soorten, dat minder bekendheid geniet, zoals
De moeraspaardenbloem (Taraxacum palustre), een vrij zeldzame plant in Nederland. Hij komt voor op een stabiele gradiënt, bijvoorbeeld in een milieuovergang van zout naar zoet of van voedselarm naar voedselrijk. De bladen van deze plant zijn smal en lancetvormig of veervormig ingesneden.
De oranjegele paardenbloem (Taraxacum obliquum) komt voornamelijk in duingebied voor, beperkt tot het zuidwesten van Nederland.
De paardenbloem groeit op een penwortel |
---|
De buitenste lintbloemen hebben duidelijk een oranje kleur. De bladen zijn grijsgroen.
De zandpaardenbloem (Taraxacum laevigatum) is vooral in droge, stuivende duinen te vinden. De buitenste bloembladen zijn paars of grijsbruin. De bladen zijn sterk ingesneden.
Penwortel
Alle paardenbloemen groeien op een penwortel. De wortel is eetbaar en kan aan salades worden toegevoegd. De wortels worden ook wel vermalen en geroosterd en kunnen dan als surrogaatkoffie dienen. Aangezien alle delen van een paardenbloem melksap bevatten, werd hij ook wel als alternatief voor rubber gebruikt. Al met al is de paardenbloem wel heel bijzonder in al zijn facetten.
Als u in uw tuin van paardenbloemen af wilt, dan zult u ze met (pen)wortel en al moeten uitroeien.