’t Is bijzonder en je moet ervan houden: een vaste plant met vrijwel zwarte bladeren en gitzwarte vruchten. Ophiopogon is de naam, die veel aandacht trekt door z’n afwijkende kleur. Mits bescheiden gebruikt, kan een groepje ervan een fraai contrast opleveren met geel- of bontbladige planten.
Ophiopogon planiscapus ‘Niger’ is de volledige naam van dit ‘zwarte schaap’ onder de vaste planten. Het is een plant die zich door middel van worteluitlopers uitbreidt. Het is geen agressieve bodembedekkende plant en daardoor goed in bedwang te houden. Net zoals bij zwenkgras (Festuca) vormt zich telkens op het uiteinde van een worteluitloper een toefje zwaardvormige bladeren. Staat dit toefje er eenmaal, dan groeit van daaruit weer een uitloper en herhaalt zich de vorming van een toef etc.
Kenmerkend zijn de zwaardvormige, diepzwart paarse bladeren. De plant wordt niet hoger dan vijftien tot twintig centimeter. Het blad voelt leerachtig aan door de waslaag die er overheen ligt. In mei – juni komen de stengels met kleine, wat onopvallende, lila bloemen uit het hart van de plant te voorschijn.
Pitten stratificeren en zaaien
Opvallender zijn de gitzwarte, glimmende bessen die vanaf juli tot de eerste nachtvorst op stengels staan. Het zijn de bevruchte bloemen. In de bes zit een pit. Willen ze kunnen ontkiemen, dan is er eerst nachtvorst nodig. Een koude prikkel maakt het vruchtvlees rondom de pit week, zodat de pit er vrijelijk uit kan vallen. Vogels kunnen voor verspreiding ervan zorgen. Als je ze zelf eens wilt zaaien, kan het verteringsproces van het vruchtvlees worden bespoedigd door de bessen in een bloempot of kistje te zaaien (= stratificeren) op een mengsel van zand en potgrond in gelijke verhoudingen. Dek het zaaisel af met een laag scherp zand, maar niet dikker dan twee tot drie centimeter. Geef de pot een plaats in de border om de winter door te komen. De winterkoude doet de rest.
Van Ophiopogon planiscapus bestaat ook nog een variëteit: ‘Nigrescens’. De bladeren hiervan zijn donkerpaars. Het kenmerkende verschil zit hem meer in de paarswitte bloemkleur.
Ophiopogon is goed te combineren met bijvoorbeeld lavendel (Lavandula), heiligenbloem (Santolina), bonte soorten van de hartlelie (Hosta) of vrouwenmantel (Alchemilla).
