Zwarte bessen verdwijnen meestal direct naar de jam- of sapfabriek. Da’s jammer, want zelf gemaakte verse bessengelei of de taartvulling ervan is een niet te versmaden lekkernij. Als tafelvrucht geserveerd, trekken je gasten rare grimassen; de vrucht is ronduit zuur. Zwarte bessen zijn goed in te vriezen om later te worden verwerkt. Of zet ze op brandewijn.
Zwarte bes houdt van een rijke humeuze, maar lichte grond. De grond moet permanent voldoende vocht kunnen vasthouden zonder nat te zijn. Humus in de
 |
| Zwarte bes is rijkdragend |
|---|
grond zorgt hiervoor. Elk voorjaar en na de vruchtzetting is een aanvullende bemesting met een NPK-meststof nodig. (Ook) deze bes is een liefhebber van een flinke voorraad kali (K) in de grond. Onder zwarte bes kan beter niets worden geplant, de wortelconcurrentie wordt dan te groot, waardoor deze bes een moeilijk, zo niet kwijnend bestaan zal leiden.
Rassen
Er zijn vroege en late bloeiers. En compact en breeduit groeiende rassen. Koop altijd materiaal met het NAK-B-certificaat. Die zijn geselecteerd op zuiverheid van het ras en gezondheid. Neem als uitgangsmateriaal tweejarige struiken.
In vroege bloeiers (eind april tot half mei) schuilt het gevaar, dat de bloemen kunnen bevriezen door late nachtvorst. Aantrekkelijker is het om een ras te kiezen dat later (vanaf half mei tot half juni) bloeit. Alle rassen bestuiven zichzelf (zelf fertiel), bijen en hommels verlenen daarbij goede diensten. Oogst in juli.
Zwarte bes heeft een hoog vitamine C-gehalte: 180 mg/100 gram en bevat ook een flinke hoeveelheid calcium (Ca): 45 mg/100 gram.
‘Akkermans bes’, krachtige compacte groei, goede productie.
‘Baldwin’, matige maar compacte groei, goede productie.
‘Black Reward’, krachtige compacte groei, goede productie.
‘Daniëls September’, brede struik, goede productie, minder goede kwaliteit.
‘Goliath’, compacte struik, matige productie en kwaliteit.
‘Roodknop’, compact groeiend, goede productie, matige kwaliteit.
‘Silvergieter’s Zwarte’, breed uitgroeiend, vroeg bloeiend, matige productie, goede kwaliteit.
‘Tenah’, breed uitgroeiend, vroeg bloeiend, vatbaar voor Amerikaanse kruisbessenmeeldauw, matige productie, goede kwaliteit.
‘Wellington XXX’, breed uitgroeiende struik, goede productie, matige tot goede kwaliteit.
Planten en snoeien
Geplant kan worden in november tot maximaal maart. De grond moet goed losgemaakt zijn en veel humus bevatten. Plant op een afstand van 1,5 m. De struiken worden iets dieper geplant dan ze op de kwekerij hebben gestaan. Een struik met 4 – 6 scheuten levert voldoende productie. Wat er meer aanzit, wordt weggesnoeid. De overblijvende scheuten worden met eenderde van hun lengte bekort. Snoei aan het einde van het eerste jaar niet te veel. Zorg er alleen voor dat de struik open blijft, zodat veel (zon)licht alle scheuten kan bereiken.
Zwarte bes bloeit het beste op eenjarig hout. Vormen van tuiltjes of sporen is niet nodig. Vormen van eenjarige scheuten is essentieël voor een rijke opbrengst. In het najaar wordt in hoofdzaak gesnoeid om hout dat ouder is dan drie jaar weg te snoeien. De struik maakt zelf scheuten, die uit de grond komen. Lekker makkelijk dus. Let er bij snoeien wel op, dat er ieder jaar jonge scheuten worden aangehouden. Anders heb je niet ieder jaar bessen. Niet alle grondscheuten worden aangehouden: alleen de dikste.
Ziekten en plagen
Amerikaanse kruisbessenmeeldauw (Spaerotheca mors-uvae). Jonge scheuten en bessen worden bedekt met een witte schimmellaag. De groei wordt geremd. De toppen van de scheuten afknippen en verbranden.
Te bestrijden met: Sulphon, Daconil 500 vloeibaar.
Bessenrondknopmijt (Phytoptus ribes). In het voorjaar lopen gezwollen knoppen niet uit. In de koppen zitten eieren larven of mijten. In het voorjaar verspreiden de mijten zich over de scheuten. Gevolg: drastische vermindering van de oogst.
Bestrijding: knoppen uitbreken en verbranden. Beter is een bespuiting met Thiodan. Helpt dit nog niet, dan is rooien van de struik(en) de enige remedie.
Brandnetelbladvirus. De ziekte wordt door bovengenoemde mijten overgebracht. De bladeren aan de top raken misvormd. De onderste twee lobben van het driedelige blad zijn kleiner dan die van andere (gezonde) bladeren.
Het ziektebeeld begint vaak bij een scheut en breidt zich steeds verder uit. De bessen vallen spontaan af. Op den duur wordt de struik onvruchtbaar.
Bestrijding: rooien van de struik(en) en verbranden.
Voor andere ziekten en plagen, kijk bij aalbessen.
