Vormsnoei zorgt voor verstilde, levende beelden in de tuin. Blikvangers zijn het te midden van de natuurlijke wanorde van andere planten. In vorm gesnoeide elementen in de tuin moeten rust uitstralen. Alleen duidelijke vormen brengen die sfeer. Het bedwingen van de natuur zit de mens in het bloed.
In wolkenvorm gesnoeide Buxusstruiken in de tuinen van Jacques Wirtz (België) voegen een surrealistische laag toe aan een appelboomgaard |
---|
In de traditionele tuinkunst komen gekunstelde vormen met levend materiaal voor: in de Chinese, Japanse, Perzische, middeleeuwse en baroktuinen van weleer en tot op de dag van vandaag. Buxus, Mirte en laurier zijn wel de bekendste heesterachtige, die ‘getemd’ een rol spelen in de tuinkunst. In de tuinen van het Alhambra en Generalife (Granada) en het Alcázar (Sevilla), Versailles (Parijs) en Herrenhausen (Hannover) zijn gestileerde en gesnoeide heesters te bewonderen.
Groenblijvende heesters zijn het geschiktst voor vormsnoei; ze behouden het hele jaar hun blad en dus volume. Hoe minder een heester kan worden gesnoeid, des te beter blijft de vorm het hele jaar gedefinieerd. In vorm gesnoeide heesters verdragen de nabijheid van andere struiken en planten moeilijk.
Portugese laurier laat zich goed in vorm snoeien. De hier in rij geplaatste laurieren leggen de nadruk op de geometrische vorm van deze tuin (Koelemeijer Tuinen, De Hof van Heden, ZO-Beemster). |
---|
Lichtconcurrentie kan de vorm doen vervagen of laten mislukken. In vorm gesnoeide heesters weerspiegelen het gevoel voor orde en overheersing door de mens van de levende natuur.
Een ongevormde Portugese laurier (Prunus lusitanica) wordt twee meter hoog en breed. De dichte bezetting van de eironde bladeren langs de stengel zorgen voor een dicht bladerdek. Een prima uitgangspunt om er een vorm aan te geven. De heester is groen blijvend, maar iets gevoelig voor strenge vorst. Behalve dat laurier in volle grond kan worden geplant, kan hij ook in een kuip groeien. De parasolvorm die aan deze laurier is gegeven, contrasteert goed met de in kubusvorm geknipte ligusterstruiken aan de voet. Herhaling van hetzelfde vormelement versterkt de lineaire lijn van het pad. Het strak geschoren gazon laat de gekunstelde vorm in optima forma tot z’n recht komen.
Vormsnoei wordt gewoonlijk geassocieerd met een formele tuinstijl. In de hedendaagse tuin is plaats voor gesnoeide levende kunst. De vorm berust geheel in handen van de maker. Gesnoeide vormen wekken de indruk van een verzorgde tuin, zijn blikpunt en rustpunt of onderstrepen formele lijnen of een symmetrie in de ruimtelijke opbouw.