’t Geheim van de goede tuin: een eenvoudige achtertuin

0
731
eenvoudige achtertuin

Indelen en ontwerpen van een tuin is voor velen geen eenvoudige zaak. Waar moet je mee beginnen? Je raakt al snel de kluts kwijt met: waar kun je in de tuin het beste zitten, hoe kom ik bij het schuurtje, welke verharding en planten zal ik gebruiken? En hoeveel gaat het allemaal wel niet kosten? Goede verhoudingen in het tuinontwerp, daar draait het om.

Sommigen hebben een feilloos gevoel voor verhoudingen. Anderen worstelen met het rangschikken van wat dan ook. Toch voelen en weten de meeste mensen wel of iets plezierig overkomt, of je je er thuisvoelt en of er een goede balans is.

 

Verhoudingen en rangschikken

Het geheim van een goed ontwerp schuilt in onder meer onderlinge verhoudingen. Onderlinge verhoudingen in het platte vlak, tweedimensionaal, en de hoogte, driedimensionaal. Samengevat gaat het om een goede breedte-, lengte- en hoogteverhouding van alle elementen, waarmee de tuin wordt opgebouwd. Het allereerste begin van een ontwerp is om bestaande zaken maar eens te tekenen: de lengte en breedte van de tuin, het (de) contour(en) van het huis met de plaats van de ramen, de deuren etc. Losse bouwsels, zoals een schuur of garage die in de tuin staat of eraan grenst, krijgen ook de juiste plaats in de tekening. De begrenzingen van de ‘wanden’ bepalen de ruimte waarin en waaromheen de tuin moet worden gedrapeerd. De lege ruimte is het toneel dat ‘gevuld’ moet worden tot een plezierig decor. Een goed (tuin)decor is opgebouwd uit krachtige lijnvormige elementen en massa’s. Lijnen zijn nodig om de blik van de beschouwer te leiden in het complexe decor. Lengte en breedte wordt door lijnen in het ontwerp het sterkste benadrukt. Massa’s hebben tot doel de ruimtelijke spanning in het decor te versterken of juist te verzachten. De ruimtelijkheid van een tuin ontstaat door de massa’s op een juiste en geraffineerde wijze een plaats te geven in de ruimte. Hierdoor kan een tuin in de beleving groter lijken dan die in werkelijkheid is.

Het effect van het plaatsen van een massa in de ruimte kan eenvoudig door u zelf worden getoetst. Neem eens een schoenendoos. Snij aan de kortste zijde een venster uit. Zet het deksel op de doos en wat ziet u: één grote ruimte. Ja natuurlijk, roept u misschien, dat wist ik toch wel! Pak nu een stuk karton dat een lengte heeft van tweederde van de breedte van de doos en even hoog als de wanden. Plak het karton vervolgens op tweederde of de helft van de lengte vanaf het venster vast aan de bodem en één van de lange zijden. En kijk: er is een langwerpige ruimte ontstaan en daarnaast een ruimte voor aan èn achter het schot.

Op dit eenvoudige principe berust een belangrijk deel van het in ruimtelijke zin ontwerpen en vormgeven van ruimte! Het is zonder meer ook voor de tuin te gebruiken. Waar in de tuin ‘schotten’ geplaatst kunnen of zouden moeten worden en vooral hoe hoog, hangt een beetje af van de lengte- en breedteverhoudingen. Soms ook is een onderverdeling in subruimten niet mogelijk of zelfs ongewenst. De suggestie van meer ruimtes kan ook ontstaan door hoogteverschillen aan te brengen. Dat kan heel subtiel of extravagant tot uitdrukking worden gebracht. Een vlak liggende tuin is in principe in de beleving van de ruimte saaier dan wanneer er wat reliëf in is aangebracht.

Het spel van licht en schaduw is een niet te onderschatten factor in de optisch ruimtelijke werking van de tuin. Het planten van een boom of een hoge struik, die veel schaduw op de grond werpt, kan bijdragen aan het gevoel van ruimte. Naast zo’n schaduwplek, donker en zwaar aandoend, maken de lichte plekken erachter de tuin voor het gevoel groter. Een spel van lichte en donkere plekken draagt dus in belangrijke mate bij aan de beleving en de geraffineerde opbouw van de ruimte.

Ritme en accenten

Een pad hoeft niet over de hele lengte even breed te zijn. Zo’n lang pad mag dan recht en rechtvaardig in de situatie zijn, maar is op z’n zachtst gezegd buitengewoon saai. Probeer eens in tekening een pad plaatselijk wat breder te maken dan nodig is. Bekijk vervolgens ook waar het wat smaller gemaakt kan worden. In feite proberen we het pad te kneden; korte stukjes worden afgewisseld met brede stukken. Verbredingen kunnen in verband gebracht worden met een kleine zitplek. Die weliswaar niet het grote terras vormt, maar gebruikt kan worden om even kortstondig te genieten van vroege zonnestralen of met een stoel nog net even voor het avondeten de krant door te bladeren. Zulke ‘nissen’ werken verrassend binnen het geheel van avonturen dat in een tuin te beleven valt. Langs en aan het pad ontstaan uitsparingen en plekken waarin met beplanting het geheel wordt gecompleteerd.

Ontwerp achtertuin

Op de tekening ziet u een achtertuin, die volgens lengte en breedte bijna een standaardachtertuin is. De lengte van de tuin is iets meer dan 10 meter en de breedte ongeveer 5 meter. Een pad vanaf de achterdeur naar de tuinuitgang was een vereiste. Het schuurtje is aangebouwd aan het achterhuis. Het pad is aan één zijde recht gehouden, terwijl aan de linkerkant door middel van ‘kneden’ een geleding met brede en kleine vlakken is gemaakt. Bovendien zijn kleine hoogteverschillen in het pad en vlakken verwerkt. Die hoogteverschillen zijn maar 5 cm en door randen met kops geplaatste stenen geaccentueerd. De verharding bestaat uit tegels van 30 x 30 cm.
Achter in de tuin ligt het terras, dat omzoomd is met een rollaag stenen in het formaat 20 x 10 x 5 cm. Het terras is daar gekomen, omdat dat de plek is met de meeste uren zonneschijn. Het terras is gemaakt van ongeschaafd vurenhout, dat met zwarte teer is verduurzaamd. De vurenhouten planken zijn op een balkenlaag geschroefd. Onder de balkenlaag is landbouwfolie gelegd. Daarin zijn gaten geprikt om het regenwater door te laten. Over het folie is grind gestort. Langs de linkerkant van het terras is betegeling aangebracht om daarop grote potten met planten te kunnen plaatsen. Dit decor kan het hele jaar door wisselend van samenstelling zijn. Door deze opbouw van de verharding lijkt de tuin langer. Vanuit het huis is er duidelijk een zichtlijn aanwezig – van voor naar achter. Langs de zichtlijn liggen kleine ruimtes, die door opgaande beplanting in vakken min of meer niet direct waarneembaar zijn. Dit verhoogt de spanning in de ruimte. Het nodigt in ieder geval uit om de tuin te verkennen. Het beeld van de tuin ontrolt zich als het ware al lopend door de tuin.

Op de tekening zijn de plantvakken groen aangegeven met daarin de solitaire struiken. Vakken met beplanting liggen afwisselend links en rechts naast en langs het pad. De ruimte en subruimten worden hierdoor geleed en geaccentueerd. Het patroon van strakke belijning van de verharding wordt verzacht door de beplanting. Het terras is omgeven door planten en struiken voor de nodige intimiteit.
In plaats van een gazon dient de tegelverharding als ruimtewerking. Een gazon zou onhandig klein zijn en bovendien moesten de bewoners er niet aan denken elke week te moeten maaien. Nee, zij kozen ervoor om vooral te genieten van hun tuin met zo min mogelijk onderhoud.

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here